яранан һүл һарҡа

бежать изо всех сил — бөтә көскә йүгереү

бежать наперегонки — кем уҙарҙан йүгереү

бежать с эстафетой — эстафетала йүгереү

бежать на пятьсот метров — биш йөҙ метрға йүгереү

поезд бежит — поезд елдерә

по шоссе бегут машины — шоссе буйлап машиналар елә

облака бегут на север — болоттар төньяҡҡа ағыла

бежать из окружения — ҡамауҙан ҡасыу

бежать из плена — плендан ҡасыу

дни бегут — көндәр үтә

время бежит — ваҡыт уҙа

годы бегут — йылдар уҙа

река бежит — йылға аға

вода бежит из крана — крандан (һемәктән) һыу аға

слёзы бегут — күҙ йәштәре аға

кровь из раны бежит — яранан (йәрәхәттән) ҡан һарҡа (аға)

самовар бежит — самауыр таша

молоко бежит — һөт таша

мои часы бегут — сәғәтем алға китә

бить кулаком — йоҙроҡлап туҡмау

бить ногами — типкесләү

бить камень — таш ваҡлау

бить посуду — һауыт-һаба ватыу

бить фонтаном — фонтан булып бәреп тороу

из раны бьёт кровь — яранан ҡан саптырып аға

бить в барабан — барабан ҡағыу

бить в колокол — саң (ҡыңғырау) ҡағыу

бить масло: — 1) май туҡыу (яҙыу, бешеү, төшөрөү)

2) май һығыу; бить шерсть — йөн тетеү

бить монету — аҡса һуғыу

часы бьют полдень — сәғәт ун икене һуға

меня бьёт лихорадка — мине биҙгәк тота

бить баклуши разг. — эт һуғарыу, ел ҡыуыу, йөн тибеү

бить в глаза — күҙгә бәрелеп тороу, күҙгә ташланыу

бить карту — кәртте ябыу

бить в набат — оран һалыу, яу һалыу

бить тревогу — оран һалыу

бить в (одну) точку — бер нөктәгә һуғыу (бер йүнәлештә генә эшләү)

бить ключом — ҡайнап тороу (эш, тормош, көс-ҡеүәт һ.б. тураһында)

бить по карману — кеҫәгә һуғыу, зыян килтереү

бить мимо цели — маҡсаттан ситкә китеү, маҡсатҡа ирешмәү

бить наверняка — уңышҡа ышанып эш итеү

бить челом — баш эйеү, үтенеү, үтенеп һорау, ялбарыу

бить цепом — шыбағас менән һуғыу

конь бьёт копытами по земле — ат тояҡтары менән ерҙе сапсый

ветер бьёт в лицо — ел биткә бәрә

волна бьёт о берег — тулҡын ярға ҡаға

дождь бьёт в окно — ямғыр тәҙрәгә бәрә

запах перекисшего теста бил в нос — артаған ҡамыр еҫе танауҙы ярып инде

бить врага — дошманды ҡыйратыу

бить уток — өйрәктәргә һунар итеү

бить по врагу — дошманға ут асыу

он бьёт птицу на лету — ул ҡошто осоп барған еренән атып төшөрә

бить по недостаткам — кәмселектәрҙе фаш итеү

бить по бюрократизму — бюрократизмды ҡаты тәнҡитләү

высосать кровь из раны — яранан ҡанды һурып алыу

высосать последнюю копейку — һуңғы тинде һурып алыу

высосать все соки (кровь) из кого-чего — ҡанын һурыу (эсеү), елеген һурыу (киптереү)

высосать из пальца что — уйлап сығарыу, яһап һөйләү

из раны выделяется гной — яранан эрен аға

идти на работу — эшкә барыу

идти в гости — ҡунаҡҡа барыу

поезд идёт в пять часов — поезд сәғәт биштә китә

кто идёт? — кем килә?

иду домой — өйгә ҡайтам

время идёт быстро — ваҡыт тиҙ үтә

экзамены идут — имтихандар бара

идти на компромисс — компромисҡа килеү (ризалашыу)

идти на гибель — үлемгә барыу

на платье идёт три метра шёлка — күлдәккә өс метр ебәк китә

идти на растопку — яғыуға китеү

идти на экспорт — экспортҡа китеү

эта шляпа ей идёт — был эшләпә уға килешә

гвоздь не идёт в стену — стенаға сөй бармай

идти конём шахм. — ат менән йөрөү

весна идёт — яҙ килә

идут проценты — проценты килеп тора

идти в гору — алға барыу, күтәрелеү (эш-хәлгә ҡарата)

идти впрок — файҙаға китеү

идти ко дну: — 1) батыу

идти на всё — бөтә нәмәгә барыу

идти своим ходом — үҙ юлы менән китеү

идти своим чередом — үҙ яйы менән барыу

из головы (из ума) не идти — баштан сыҡмау

в голову (на ум) не идёт — башҡа килмәй

голова идёт кругом — баш ҡата (ҡатып бөтә, әйләнеп бөтә)

идти в военное училище — хәрби училищеға барыу

он идёт в университет — ул университетҡа бара

идти учиться — уҡырға китеү

идти добровольцем — үҙе теләп китеү

идти к лучшему — яҡшылыҡҡа барыу

из трубы идёт дым — мөрйәнән төтөн сыға

из раны идёт кровь — яранан ҡан килә

вода идёт по капле — һыу тамсылап ҡына аға

этот товар хорошо идёт — был тауар яҡшы үтә

дорога идёт лесом — юл урман аша үтә

часы идут хорошо — сәғәт дөрөҫ йөрөй

идёт дождь — ямғыр яуа

идёт мокрый снег — епшек ҡар яуа

извлечь пулю из раны — яранан пуляны тартып алыу

извлечь сок из растений — үҫемлектәрҙән һут алыу

извлечь новые данные из архивных материалов — архив материалдарынан яңы мәғлүмәттәр һайлап алыу

извлечь корень мат. — тамыр табыу

извлечь урок — һабаҡ алыу

пойти в лес — урманға барыу

он попрощался и пошёл — ул хушлашты ла китеп барҙы

это платье пошло бы вам — был күлдәк һеҙгә килешер ине

сегодня пойдёт новая картина — бөгөн яңы картина ҡуйыла башлай

этот гвоздь не пойдёт в стену — был ҡаҙау стенаға бармаҫ

пошёл вон! — кит бынан!

часы пошли — сәғәт йөрөп китте

из трубы пошёл дым — мөрйәнән төтөн сыға башланы

из раны пошла кровь — яранан ҡан аға башланы

пошёл дождь — ямғыр яуа башланы

дальше дорога пошла лесом — артабан юл урман эсләтеп китте

на таких червей рыба пойдёт — бындай селәүсенгә балыҡ ҡабыр

он пошёл в институт — ул институтҡа уҡырға инде

товар пошёл хорошо — тауар яҡшы үтә башланы

на халат пошло много шёлка — халатҡа күп ебәк китте

кровь прыснула из раны — яранан ҡан сәптереп аҡты

прыснуть неожиданно — көтмәгәндә пырхылдап көлөп ебәреү

из раны сочится сукровица — яранан һүл һарҡа

разгладить шов — йөйҙө яҙыу

мелкий шов — ваҡ йөй

сварной шов — иретеп йәбештерелгән йөй

наложить швы — яраны тегеү

снять швы — яранан епте алыу

руки по швам — ҡулдарҙы төшөрөп шаҡ (тура) ҡатыу

трещать по всем швам — бөтөнләй емерелеү, ҡыйралыу